Lənkəran

       Lənkaran Azərbaycanın ən gözəl şəhərlərindən biridir. Şəhər Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. Əhalisinin sayı 226,799-dur. Şəhərin əsas əlaməti zərif memarlığı, xoş iqlimi və gözəl təbiət mənzərələridir. Lənkəranda hər şey çox xoşdur: təbiət, mətbəx, insanlarla ünsiyyət. Buradakı insanlar bəlkə də, dünyadakı ən mülayim, ən qonaqpərvər və səmimi insanlardır.

Tarixi:

             Tarixinə nəzər yetirsək görərik ki, buradakı arxeoloji qazıntılar insanların Tunc dövründə- 4000-5000 il əvvəl məskunlaşdığını göstərir. Şəhər isə eramızdan əvvəl X əsrdə salınıb. Şəhər bugünə qədər xanlıq paytaxtının xüsusiyyətlərini hələ də qoruyub saxla bilib.

           18-ci əsrdə tikilmiş Lənkəran qalası və 19-cu əsrdə tikilmiş Kiçik-Bazar məscidi buranın önəmli tarixi abidələrindəndir. Burada yerləşən digər tarixi abidələrə Lənkərandan 100 kilometr şimalda yerləşən orta əsrlərdə salınmış Xanəqa kəndini, qala divarlarını (12-14 əsrlər), məscid və Pir-Hüseyn türbəsi və bir sıra digər qədim tikililəri misal göstərə bilərik.

  Qədim millətləri:

           Burada yaşayan etnik qruplara Talışları misal göstərə bilərik. Onlar əsrlər boyu İran-Azərbaycan sərhədi boyunca çoxsaylı ucqar kəndlərdə, Talış dağlarında yerləşən əkinçilik cəmiyyətlərində yaşayıblar. Mədəniyyətləri Azərbaycan mədəniyyətinə yaxındır. Özlərinə məxsus xüsusi dilləri vardır. Bu dil Talış dili adlanır. Talış dili Tat dili ilə bənzərdir. Dil YUNESKO-nun Dünya Dilləri Atlasında təhlükədə olan "həssas" dillər kateqoriyasına aid edilmişdir.

Yeməkləri:

      Ləvəngi: Şəhərdə hər hansısa restorana getsəniz sizə ilk bunu təklif edəcəklər. Tərkibi qoz və soğandan ibarətdir.

        Balıq Ləvəngisi: Tərkibi qoz, doğranmış və yaxşı qızardılmış soğan, turş gavalı və ya turş albalı, "narşərab" adlanan nar suyu şərbəti, quru albalı- gavalı və kişmişdən ibarət olur.

        Toyuq Ləvəngisi: Tərkibi əzilmiş qoz, soğan və kişmişdən ibraətdir. Toyuq əvvəlcə duzlanır və istiotlanır, sonra içi doldurulur və  tikilir. Bu yeməyi yedikdən sonra mütləq daha çox istəyəcəksiniz.

          Təndir çörəyi: Təndir çörəyini hazırlamaq üçün xüsusi, ənənəvi gil sobasından istifadə olunur. İsti təndir çörəyini pendir və kərə yağı ilə yedikdən sonra bu dada heyran qalacaqsınız.

          Qutab: Qutab "saj" kimi tanınan bir konveks qazanda qısa müddətdə bişirilmiş yeməkdir. Tərkibi müxtəlif ola bilir: ət, ispanaq, pendir, balqabaq.

  Coğrafiyası:

        Lənkəran termal və mineral sularla zəngindir və bölgə subtropik iqlim qurşağında yerləşən istirahət yeridir. Rütubətli subtropik iqlim, münbit torpaqlar və yağışlar kənd təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişlidir. Burda bir çox milli parklar möcvuddur. Bu milli parklar nadir flora və fauna ilə zəngindir. Lənkəranın təbiətini ovsunlayıcı edən yüksək dağ zirvələrinin, münbit ovalıqların və çınqıllı dəniz sahillərinin ahəngdar şəkildə birləşməsidir.

         Sitrus meyvələri və ləzzətli mətbəxi ilə yanaşı bölgə həmçinin Azərbaycanın çayçılığının əsas mərkəzidir.  Lənkəran çayı uzun illərdir ki, Avropanın bir çox ölkələrinə ixrac olunur. Şəhərin girişində böyük bir samovarın qurulması elə şəhərin çayçılıq mərkəzi olması ilə bağlıdır. Samovar Azərbaycanda suyun qaynadılması üçün istifadə olunan metal bir qabdır. Samovarlar adətən dəmir, mis, tunc, gümüş, qızıl, qalay və ya nikeldən hazırlanır.

          Qızılağac: Qızılğac Dövlət qoruğunda 250-dən çox növ bitki, 30 növ balıq və 220-dən çox quş növü mövcuddur. Siz burada qışlamaq üçün Sibirdən, Uralın cənubundan və Avropanın şimalından uçan çox sayda köçəri quşları görə bilərsiniz. Burada çox sayda quş olduğuna görə bu qoruq "Quşlar evi" kimi də tanınır. Bu qoruqda çöl donuzu, canavar, vəhşi pişik, porsuq və tülkü kimi müxtəlif növ heyvanlara da rast gəlmək mümkündür. Qoruqdakı su hövzəsində 54-ə yaxın balıq növü mövcuddur.

       Hirkan Milli Parkı: İnsan əli dəyməmiş meşələri, yüzlərlə fərqli bitki növünü, o cümlədən relikt və endemik bitki növlərini və nəsli kəsilməkdə olan vəhşi heyvanları mühafizə edir. Nəsli kəsilməkdə olan “Panthera pardus saxicolor” adlanan bəbir növü də Hirkan milli parkında yaşayır.

         Tarixən istilik üçün xüsusi odunlardan istifadə edilmişdir, çünki onlar uzun müddət yanır və asanlıqla sönmürlər. Bununla yanaşı parkda bir çox nəsillər boyu orada yaşayan və hələ də yaşamağa dəvam edən bir çox ailələrin evləri mövcuddur.

İqtisadiyyat

       Lənkəranın iqtisadiyyatında sitrus meyvəçilik, çayçılıq və düyü istehsalı mühüm rol oynayır. Biraz əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan çayının böyük əksəriyyəti Lənkəranda yetişdirilir. Balıqçılıq, üzümçülük və turizm də yerli iqtisadiyyatda mühüm rol oynayır.